Navigatie
ADHD Diagnose: Het Complete Traject in Nederland
Een ADHD-diagnose krijgen is een zorgvuldig proces dat meerdere stappen omvat. In Nederland wordt dit uitgevoerd volgens gestandaardiseerde richtlijnen met gebruik van de DIVA-5 en andere diagnostische instrumenten.
maanden traject
weken wachttijd
verzekerd (basis)
Het Diagnoseproces in Nederland
Het traject begint met een grondige intake waarbij uw situatie in kaart wordt gebracht:
✓ Verwijzing
Via huisarts, bedrijfsarts of directe aanmelding bij GGZ
✓ Intake gesprek
Eerste inventarisatie van klachten en hulpvraag
✓ Vragenlijsten
Vooraf invullen van screeningsinstrumenten
✓ Wachttijden
Verschillend per zorgverzekeraar (4-16 weken gemiddeld)
Onderzoek bij Volwassenen
- ✓ Gesprekken met psycholoog
- ✓ DIVA-5 interview (1,5-3 uur)
- ✓ Systeemgesprek met partner/familie
- ✓ Neuropsychologisch onderzoek indien nodig
- ✓ Beoordeling door psychiater
Onderzoek bij Kinderen
- ✓ Gesprekken met ouders en kind
- ✓ K-SADS-PL interview
- ✓ Schoolobservatie/leerkrachtinformatie
- ✓ Ontwikkelingsanamnese
- ✓ Intelligentieonderzoek indien relevant
De psychiater stelt de definitieve diagnose vast en bespreekt:
- ✓ Diagnose volgens DSM-5 criteria
- ✓ Type ADHD (presentatie)
- ✓ Ernst van de symptomen
- ✓ Eventuele comorbiditeit
- ✓ Behandeladvies en vervolgtraject
DIVA-5: Het Standaard Diagnostisch Interview
De DIVA-5 is het meest gebruikte diagnostische instrument voor ADHD bij volwassenen in Nederland.
Gestructureerd interview gebaseerd op DSM-5 criteria
- Onderzoekt zowel huidige als historische symptomen
- Duurt gemiddeld 1,5 tot 3 uur
- Bij voorkeur met partner/familielid erbij
- Gratis beschikbaar voor professionals
- Wetenschappelijk gevalideerd instrument
5 onderdelen met totale duur van 1,5-3 uur
| Onderdeel | Inhoud | Duur |
|---|---|---|
| Deel 1 | Onoplettendheid (9 criteria) | 30-45 min |
| Deel 2 | Hyperactiviteit/Impulsiviteit | 30-45 min |
| Deel 3 | Leeftijd aanvang & beperkingen | 15-30 min |
| Deel 4 | Functioneren in domeinen | 15-30 min |
| Deel 5 | Ontwikkelingsgeschiedenis | 15-30 min |
- ✓ Symptomen aanwezig voor 12e jaar
- ✓ Symptomen persisteren tot heden
- ✓ Beperkingen in meerdere domeinen
- ✓ Niet beter verklaard door andere stoornis
Andere Diagnostische Instrumenten
Voor Differentiaaldiagnose
SCID-5
Structured Clinical Interview DSM-5
MINI
Mini International Neuropsychiatric Interview
SCAN
Schedules for Clinical Assessment
Voor Kinderen en Jongeren
K-SADS-PL
Semi-gestructureerd interview voor kinderen
CBCL
Child Behavior Checklist
Conners
Rating scales voor ouders en leerkrachten
Screening en Zelftest
ASRS v1.1
Adult ADHD Self-Report Scale – WHO screening
SDQ
Strengths and Difficulties Questionnaire
Wie Voert de Diagnose Uit?
Eerste Lijn
- POH-GGZ (screening)
- Basis GGZ psycholoog
- GZ-psycholoog
Specialistische GGZ
- Psychiater (diagnose)
- Klinisch psycholoog
- Neuropsycholoog
Vereiste Training
- BIG-registratie
- DIVA-5 certificering
- DSM-5 training
Kosten en Vergoedingen
✓ Via Basisverzekering
Volledig vergoed na eigen risico
- Eigen risico: €385 (2024)
- Verwijzing huisarts nodig
- Gecontracteerde zorg
Zelf Betalen
€1.500 – €3.000 totaal
- Geen wachttijd
- Vrije keuze professional
- Sneller traject
Wachttijden per Zorgverzekeraar (2024)
| Verzekeraar | Intake | Behandeling | Totaal |
|---|---|---|---|
| Zilveren Kruis | 6 weken | 10 weken | 16 weken |
| VGZ | 4 weken | 8 weken | 12 weken |
| CZ | 5 weken | 9 weken | 14 weken |
| Menzis | 4 weken | 10 weken | 14 weken |
Specifieke Situaties
Uitdagingen en kansen
- Vaak gemist in kindertijd door compensatiestrategieën
- Diagnose na burnout of depressie
- Herkenning door diagnose eigen kind
- Vrouwen vaker later gediagnosticeerd
Voordeel: Eindelijk begrip voor jarenlange worsteling
Specifieke aandachtspunten
- Vaker onoplettend type (minder opvallend)
- Internaliserende symptomen
- Maskeren van symptomen
- Hormoonfluctuaties beïnvloeden symptomen
- Comorbide angst/depressie frequenter
Dubbele exceptionaliteit (2e)
- Compensatie door intelligentie
- Later zichtbare problemen
- Onderpresteren op school
- Frustratie door potentieel vs. prestatie
- Specifieke diagnostiek nodig
Na de Diagnose
Direct na diagnose
Verwerking, voorlichting, behandelplan opstellen
Start behandeling
Medicatie, therapie, coaching of combinatie
Evaluatie
Na 3-6 maanden effectiviteit beoordelen
Langetermijn begeleiding
Jaarlijkse controles, aanpassingen indien nodig
✓ Belangrijke Documenten
Diagnoseverslag
Behandelplan
Medicatieoverzicht
Werkgeversverklaring
Veelgestelde Vragen over Diagnose
Het complete diagnosetraject duurt gemiddeld 3-6 maanden vanaf aanmelding tot definitieve diagnose. Dit bestaat uit:
- Wachttijd: 4-16 weken (afhankelijk van verzekeraar)
- Intake: 1-2 gesprekken
- Diagnostiek: 3-5 afspraken
- Uitslag: binnen 2 weken na laatste gesprek
Nee, de huisarts kan geen ADHD-diagnose stellen. Wel kan de huisarts:
- Een verwijzing geven naar de GGZ
- Eerste screening doen
- POH-GGZ inschakelen voor voortraject
- Medicatie voorschrijven NA diagnose door specialist
Ja, je hebt recht op een second opinion bij twijfel over de diagnose. Stappen:
- Bespreek twijfels eerst met huidige behandelaar
- Vraag verwijzing voor second opinion
- Verzamel alle onderzoeksverslagen
- Wordt vergoed door verzekering
Klaar voor de volgende stap?
Start vandaag nog met het diagnosetraject of vraag meer informatie aan.