Symptomen

Navigatie

ADHD Symptomen: Complete Overzicht

ADHD-symptomen manifesteren zich verschillend per leeftijd en persoon. De drie kernsymptomen – onoplettendheid, hyperactiviteit en impulsiviteit – blijven door het leven heen bestaan maar komen op verschillende manieren tot uiting. Het herkennen van deze symptomen is de eerste stap naar de juiste ondersteuning.

De Drie Kernsymptomen van ADHD

1. Onoplettendheid

Moeite met focus, organisatie en volgehouden aandacht voor taken.

  • Maakt veel slordigheidsfoutjes
  • Raakt gemakkelijk afgeleid
  • Vergeet dagelijkse activiteiten
  • Verliest vaak spullen
  • Vermijdt taken die langdurige mentale inspanning vereisen

2. Hyperactiviteit

Overmatige motorische onrust en moeite met stilzitten.

  • Wiebelt met handen of voeten
  • Kan niet lang stilzitten
  • Voelt zich rusteloos
  • Praat excessief veel
  • Heeft moeite rustig te spelen of ontspannen

3. Impulsiviteit

Handelen zonder nadenken en moeite met zelfbeheersing.

  • Onderbreekt anderen vaak
  • Kan moeilijk wachten op zijn/haar beurt
  • Geeft antwoord voordat vraag is afgemaakt
  • Neemt overhaaste beslissingen
  • Heeft moeite met uitstellen van behoeftebevrediging

De Drie Types ADHD

Bij dit type staan problemen met aandacht en concentratie op de voorgrond. Mensen met ADHD-I worden vaak over het hoofd gezien omdat ze minder opvallend gedrag vertonen.

  • Dagdromen vaak
  • Maken veel fouten door onoplettendheid
  • Hebben moeite met organiseren
  • Vergeten instructies
  • Raken gemakkelijk overweldigd door taken

Vaak gezien bij: Meisjes en vrouwen, maar komt bij alle geslachten voor.

Dit type kenmerkt zich door overmatige activiteit en impulsief gedrag. De hyperactiviteit is vaak het meest opvallend.

  • Constant in beweging
  • Praten zonder ophouden
  • Kunnen niet wachten
  • Onderbreken anderen vaak
  • Handelen zonder na te denken over consequenties

Vaak gezien bij: Jonge kinderen, vooral jongens, maar kan bij iedereen voorkomen.

Het meest voorkomende type waarbij zowel onoplettendheid als hyperactiviteit-impulsiviteit aanwezig zijn.

  • Combinatie van beide symptoomgroepen
  • Wisselende presentatie afhankelijk van situatie
  • Vaak de meest uitdagende vorm
  • Vereist meestal multimodale behandeling

Diagnose vereist: Minstens 6 symptomen uit beide categorieën.

Symptomen per Leeftijdsgroep

Signalen om op te letten:

→ Extreem druk gedrag, meer dan leeftijdsgenoten
→ Kan niet stilzitten tijdens voorlezen
→ Springt van activiteit naar activiteit
→ Heeft vaak driftbuien
→ Speelt niet lang met hetzelfde speelgoed
→ Klimt en rent overdreven veel
→ Slaapt moeilijk in of wordt vaak wakker

School signalen:

→ Maakt veel slordigheidsfoutjes
→ Vergeet huiswerk of schoolspullen
→ Kan niet stil blijven zitten in de klas
→ Roept antwoorden zonder beurt af te wachten
→ Heeft conflicten met klasgenoten

Thuis signalen:

→ Kamer is constant rommelig
→ Vergeet taken en afspraken
→ Stelt huiswerk uit tot laatste moment
→ Verliest vaak spullen
→ Moeite met ochtend- en avondroutines

Typische uitdagingen:

→ Planningsproblemen met schoolwerk
→ Vergeet deadlines en afspraken
→ Impulsieve beslissingen (alcohol, drugs, seks)
→ Stemmingswisselingen en emotionele uitbarstingen
→ Conflicten thuis over regels en grenzen
→ Risicovol gedrag in verkeer
→ Moeite met tijdsbesef (“tijdblindheid”)

Werk gerelateerd:

→ Mist deadlines regelmatig
→ Moeite met administratie en papierwerk
→ Komt vaak te laat op afspraken
→ Uitstelgedrag bij vervelende taken
→ Begint veel projecten maar maakt ze niet af

Persoonlijk leven:

→ Chaotisch huishouden
→ Financiële problemen door impulsaankopen
→ Relatieproblemen door vergeetachtigheid
→ Moeite met ontspannen
→ Verslavingsgevoeligheid
→ Chronisch gevoel van onderpresteren

Verschil tussen Jongens en Meisjes

ADHD bij Meisjes

  • Vaker onoplettend type: Dagdromen, vergeetachtig
  • Internaliserende symptomen: Angst, somberheid
  • Sociaal camoufleren: Verbergen symptomen
  • Later gediagnosticeerd: Vaak pas in puberteit of volwassenheid
  • Perfectionisme: Overcompenseren voor symptomen
  • Praten: Veel praten in plaats van fysieke hyperactiviteit

ADHD bij Jongens

  • Vaker hyperactief type: Druk, beweeglijk
  • Externaliserende symptomen: Agressie, oppositioneel gedrag
  • Opvallender gedrag: Verstoort de klas
  • Eerder gediagnosticeerd: Vaak al op jonge leeftijd
  • Fysieke hyperactiviteit: Rennen, klimmen
  • Conflicten: Meer confrontaties met autoriteit

Belangrijk om te weten

Deze verschillen zijn gemiddelden – elk kind is uniek. Meisjes kunnen ook hyperactief zijn en jongens kunnen ook vooral onoplettend zijn. Stereotypes kunnen leiden tot gemiste diagnoses.

Symptomen per Omgeving

Thuis

→ Vergeet klusjes en taken
→ Kamer is chaotisch
→ Moeite met ochtendroutine
→ Conflicten over regels
→ TV/games overdreven lang
→ Eetproblemen (vergeten/overeten)

School

→ Huiswerk vergeten/kwijt
→ Praat tijdens de les
→ Wiebelt op stoel
→ Droomt weg tijdens uitleg
→ Slordig handschrift
→ Moeite met groepswerk

Werk

→ Mist vergaderingen
→ E-mails niet beantwoorden
→ Deadlines vergeten
→ Bureau is rommelig
→ Springt tussen taken
→ Moeite met saai werk

Sociaal

→ Onderbreekt gesprekken
→ Vergeet afspraken
→ Impulsief reageren
→ Moeite met luisteren
→ Overenthousiast of afwezig
→ Conflicten door miscommunicatie

Veelvoorkomende Comorbiditeit

Ongeveer 70% van mensen met ADHD heeft minstens één andere aandoening. Dit maakt diagnose en behandeling complex.

Leerstoornissen

30-50%

Dyslexie, dyscalculie, dyspraxie komen vaak voor naast ADHD.

Angststoornissen

25-40%

Sociale angst, gegeneraliseerde angst, separatieangst bij kinderen.

Depressie

20-30%

Vooral bij onbehandelde ADHD door chronisch falen en afwijzing.

Slaapproblemen

50-70%

Moeite met inslapen, doorslapen, ochtendmoeheid.

Gedragsstoornissen

25-35%

ODD (Oppositional Defiant Disorder), CD (Conduct Disorder).

Autisme Spectrum

20-30%

Overlap in symptomen, vooral met executieve functies.

Tics/Tourette

10-20%

Motorische of vocale tics komen vaker voor bij ADHD.

Verslaving

15-25%

Hoger risico op alcohol-, drugs- en gameverslaving.

Positieve Kenmerken van ADHD

ADHD brengt niet alleen uitdagingen – mensen met ADHD hebben vaak unieke sterke punten:

Creativiteit

Out-of-the-box denken en originele oplossingen bedenken.

Energie

Enthousiasme en drive wanneer geïnteresseerd.

Hyperfocus

Intense concentratie op interessante taken.

Spontaniteit

Flexibel en snel schakelen tussen situaties.

Empathie

Sterk invoelend vermogen en medeleven.

Intuïtie

Patronen zien die anderen missen.

Wanneer Hulp Zoeken?

Zoek professionele hulp wanneer:

✓ Symptomen interfereren met dagelijks functioneren
✓ Problemen op meerdere levensgebieden (thuis, school/werk, sociaal)
✓ Symptomen langer dan 6 maanden aanwezig
✓ Begonnen voor 12-jarige leeftijd (voor ADHD diagnose)
✓ Andere verklaringen uitgesloten (stress, slaaptekort, etc.)
✓ Kind/volwassene lijdt onder de symptomen
✓ Relaties onder druk staan

Let op: Deze informatie vervangt geen professionele diagnose. Bij twijfel, raadpleeg altijd een huisarts of specialist.

Veelvoorkomende Mythes over ADHD

✓ Feit:

ADHD is een neurologische ontwikkelingsstoornis, wetenschappelijk uitgebreid onderzocht en erkend wereldwijd. Brain scans tonen meetbare verschillen in hersenstructuur en -functie bij mensen met ADHD.

✓ Feit:

ADHD komt voor bij alle leeftijden en kan zich uiten als stilletjes dagdromen (onoplettend type). Veel meisjes en vrouwen worden gemist omdat hun symptomen minder opvallend zijn.

✓ Feit:

ADHD heeft een neurologische basis met sterke genetische component (erfelijkheid 70-80%). Opvoeding kan symptomen beïnvloeden maar veroorzaakt geen ADHD.

✓ Feit:

Er zijn vele behandelopties: gedragstherapie, coaching, lifestyle aanpassingen, mindfulness, neurofeedback. Medicatie is één optie die vaak gecombineerd wordt met andere interventies.

✓ Feit:

ADHD is een levenslange aandoening. Symptomen kunnen veranderen met de leeftijd en sommige mensen ontwikkelen goede copingstrategieën, maar de onderliggende neurologische verschillen blijven bestaan.